Trong bối cảnh hiện nay, vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh đang trở thành một thách thức lớn tại Việt Nam. Theo thông tin từ cơ quan chức năng, tỷ lệ giới tính khi sinh đang ở mức cao hơn nhiều so với ngưỡng tự nhiên, điều này có thể dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng cho xã hội. Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, hàng triệu nam giới có thể sẽ phải đối mặt với tình trạng không thể kết hôn hoặc kết hôn muộn.
Thực tế cho thấy, sự lựa chọn giới tính khi sinh con trai đã dẫn đến tình trạng dư thừa nam giới. Cụ thể, vào năm 2006, tỷ lệ này là 109,8 bé trai trên 100 bé gái, và con số này đã tăng lên 112,8 vào năm 2015 và dự kiến sẽ đạt 111,4 vào năm 2024.
Dự báo cho thấy, nếu tình trạng này tiếp tục diễn ra, đến năm 2039, Việt Nam có thể sẽ dư thừa khoảng 1,5 triệu nam giới trong độ tuổi từ 15 đến 49. Đến năm 2059, con số này có thể tăng lên 2,5 triệu, gây ra những tác động tiêu cực đến cấu trúc gia đình và xã hội.
Hệ lụy từ tình trạng này không chỉ dừng lại ở việc kết hôn muộn mà còn có thể dẫn đến gia tăng các vấn đề xã hội như buôn bán phụ nữ, trẻ em gái, mại dâm và bạo lực giới tính. Đây là những vấn đề cần được quan tâm và giải quyết một cách nghiêm túc.
Giải pháp để cân bằng giới tính khi sinh
Để khắc phục tình trạng mất cân bằng giới tính, Bộ Y tế đã đề xuất một dự thảo luật Dân số nhằm chuyển đổi chính sách từ kế hoạch hóa gia đình sang phát triển dân số bền vững. Mục tiêu là đưa tỷ lệ giới tính khi sinh trở lại mức cân bằng tự nhiên, với tỷ lệ dưới 109 bé trai trên 100 bé gái vào năm 2030.
Dự thảo này bao gồm bốn nhóm biện pháp chính: đầu tiên là các quy định pháp lý nhằm cấm các hành vi liên quan đến lựa chọn giới tính; thứ hai là thúc đẩy bình đẳng giới; thứ ba là hỗ trợ kinh tế và xã hội để giảm áp lực về văn hóa và kinh tế dẫn đến sự ưa thích con trai; và cuối cùng là các chiến dịch truyền thông nhằm thay đổi nhận thức của cộng đồng về giá trị của phụ nữ và trẻ em gái.
Các quy định trong dự thảo sẽ nghiêm cấm mọi hình thức lựa chọn giới tính thai nhi, cũng như các hoạt động nghiên cứu và sản xuất liên quan đến vấn đề này. Mức xử phạt cho các hành vi vi phạm sẽ được tăng lên 100 triệu đồng, gấp ba lần so với quy định hiện tại.
Dự thảo luật Dân số hiện đang trong quá trình lấy ý kiến và dự kiến sẽ được trình Quốc hội thông qua vào tháng 10 năm 2025. Đây là một bước đi quan trọng nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững cho xã hội và gia đình Việt Nam trong tương lai.